โช๊คอัพคืออะไร ประเภทของโช๊คอัพ โช๊คอัพน้ำมัน โช๊คอัพแก๊สต่างกันอย่างไร

คนทั่วไปมักเข้าใจว่าโช๊คอัพกระบอกและสตรัท (รูปที่ 6-7: โช๊คหน้าหลัง mitsubishi) คืออะไหล่อย่างเดียวกัน แต่ในความเป็นจริงแล้ว อะไหล่สองอย่างนี้ทำงานต่างกัน ซึ่งในรถยนต์ 1 คันอาจจะมีอะไหล่ทั้งสองชนิดนี้หรือชนิดเดียวก็ได้ โช๊คอัพกระบอกถูกออกแบบมาเพื่อดูดซับแรงกระแทก ไม่ใช่รองรับน้ำหนักรถ ในขณะที่สตรัทถูกออกแบบมาเพื่อรองรับน้ำหนักรถทั้งคัน สตรัทยังทำให้รถยนต์มีความสมดุลและบาลานซ์ที่ดีแก่ผู้ขับขี่รถอีกด้วย

 

โช๊คแก๊ส กับ โช๊คน้ำมันต่างกันอย่างไร

หลายคนอาจจะเคยรู้มาว่าโช๊คน้ำมัน (รูปที่ 8: โช๊คอัพ isuzu) นิ่มกว่าหรือเราจะไม่ใช้โช๊คแก๊สสำหรับรถบรรทุกของมากๆ จริงๆแล้วเหตุผลข้างต้นถูกแค่ครึ่งเดียว โดยปกติแล้วโช๊คอัพน้ำมันในสมัยก่อนจะมีหน้าที่2อย่างคือทำให้การขับขี่รถนุ่มนวลและการควบคุมรถที่มั่นคง แต่โช๊คอัพน้ำมันไม่สามารถทำหน้าที่สองอย่างนี้ได้พร้อมๆกันให้มีประสิทธิภาพสูงสุด ต้องเลือกอย่างใดอย่างหนึ่ง เนื่องจากวาล์วในโช๊คอัพน้ำมันไม่สามารถขยายขนาดได้ ในโช๊คอัพน้ำมันที่มีวาล์วนิ่ม น้ำมันสามารถไหลผ่านได้มากกว่า โช๊คน้ำมันชนิดนี้ทำให้การขับขี่นุ่มนวลขึ้น แต่ไม่สามารถควบคุมตัวรถได้อย่างมีประสิทธิภาพมากนัก ในขณะที่โช๊คอัพน้ำมันที่มีวาล์วแข็ง น้ำมันไหลผ่านวาล์วได้ยากกว่า การควบคุมจะดีกว่าโช๊คน้ำมันแบบแรก แต่การขับขี่จะรู้สึกได้ว่าแข็ง ไม่สบายมากนัก และยิ่งไปกว่านั้น อากาศสามารถเข้าไปทำปฏิกิริยากับน้ำมันในตัวโช๊คอัพ ทำให้เกิดปรากฏการณ์ที่เรียกว่า aeration หรือการมีฟองอากาศในน้ำมัน

โดยพื้นฐานแล้วโช๊คอัพแก๊ส (รูปที่ 9: โช๊คแก๊ส isuzu) เกิดจากการที่เราอัดแก๊สไนโตรเจนลงไปในภาวะแรงดันต่ำ โช๊คอัพแก๊สโดยรวมทั่วไปแล้วเหมือนกับโช๊คอัพน้ำมันทุกอย่าง ยกเว้นขนาดของวาล์วที่มีขนาดใหญ่กว่า ทำให้การขับนี่นั้นนุ่มนวลและสามารถควบคุมรถได้อย่างมั่นคงในเวลาเดียวกัน นอกจากนั้นการที่มีแก๊สไนโตรเจนในโช๊คอัพยังกันไม่ให้เกิดภาวะ aeration ซึ่งอาจจะนำไปสู่การเกิดเสียงรบกวนจากโช๊ค ทำให้โช๊คอัพทำงานได้อย่างมีประสิทธภาพมากขึ้น

ส่วนคำถามที่ว่าทำไมโช๊คอัพน้ำมันถึงนิ่มกว่าโช๊คอัพแก๊ส คำตอบคือโช๊คอัพแก๊สจะยืดหดตัวได้เร็วกว่าโช๊คอัพน้ำมัน จึงเป็นเหตุผลที่ว่าทำไมเราถึงรู้สึกว่าโช๊คแก๊สแข็งกว่าโช๊คน้ำมัน

 

อาการของโช๊คอัพที่เสีย (CURSED)

• C – Car veering or sliding in side winds? รถสไลด์ไปทางอื่น

ผู้ขับสามารถรู้สึกถึงตัวรถที่พร้อมจะเซไปในทิศทางซ้ายขวาได้ตลอดเวลา โช๊คที่เสียจะทำให้การขับไม่มั่นคงและอันตราย

• U – Uneven wear appearing on your tires ล้อไม่เกาะถนน

โช๊คอัพที่ชำรุดจะทำให้ล้อรถไม่เกาะถนน ซึ่งทำให้เกิดภาวะที่เรียกว่า Hydroplaning หรืออาการเหินน้ำเวลาขับบนถนนที่มีน้ำขัง

• R – Rocking, rolling and rattling รถสั่นขณะขับขึ้นเนิน

ปกติแล้วโช๊คอัพมีหน้าที่ดูดซับแรงสั่นสะเทือนเวลารถขึ้นเนิน หากรถขึ้นเนินแล้วผู้ขับมีความรู้สึกถึงแรงสั่นสะเทือนประมาณมากกว่าปกติเป็นเวลานาน แปลว่าโช๊คอัพอาจจะเสียได้

• S – Swerving and dipping when applying your brakes รถเสียการควบคุมขณะเบรก

วาล์วหรือลูกสูบในโช๊คอัพที่เสียจะทำให้รถควบคุมยากขึ้นขณะเบรค ในกรณีที่โช๊คอัพเสีย รถขณะเบรคจะเสียการทรงตัวได้ง่าย เช่น หัวทิ่มไปข้างหน้ามากขึ้น 

• E – Excessive vibration in your steering wheel รถสั่นไม่จบหลังขับในทางขรุขระ

ปกติแล้วการขับรถไปในทางขรุขระจะมีอาการสั่นได้เสมอ แต่เมื่อขับในทางเรียบแล้วยังมีอาการสั่นอีก แปลว่าโช๊คอัพอาจจะมีปัญหาได้

• D – Delayed or longer stopping distances เบรคนานมากกว่าเดิม 

โช๊คอัพที่เสียจะให้การเบรครถแต่ละครั้งใช้เวลาและระยะทางมากกว่าเดิมเมื่อเทียบกับรถยนต์ที่โช๊คอัพอยู่ในสภาพดี โช๊คอัพที่ดีจะช่วยเรื่องระยะเบรคได้ดีขึ้น 20%

เราสามารถเห็นน้ำมันไหลลงมาตามตัวของโช๊คอัพที่เสียได้ การที่น้ำมันหายไปจากโช๊คอัพจากวาล์วหรือลูกสูบที่เสีย ทำให้โช๊คไม่สามารถทำงานได้อย่างเต็มที่

ปัญหาที่เกิดขึ้นเมื่อโช๊คอัพสั้นหรือยาวเกินไป

ในกรณีที่โช๊คอัพ (รูปที่ 10: โช๊คอัพ BMW) สั้นเกินไป ลูกสูบในตัวกระบอกจะกระแทกกับ cylinder head ในตัวกระบอกโช๊ค ทำให้การทำงานของลูกสูบผิดปกติไป เกิดความเสียหายต่อตัว cylinder head อาจทำให้มีน้ำมันร่ำซึมออกมาได้ แต่ในกรณีที่โช๊คอัพยาวเกินไป เกิดขึ้นเมื่อเกิดแรงกดจากรถยนต์ลงมาที่ตัวโช๊คจนสุด แต่รถยนต์ยังสามารถส่งแรงมาที่โช๊คอัพได้อีกจากความยาวที่มากเกิน แรงที่เหลือนี้จะทำให้ซีลในตัวโช๊คแตก ทำให้น้ำมันรั่วซึมได้ นอกจากนั้นแรงที่กดลงมายังทำให้เกิดแรงกระแทกลับไปยังช่วงล่างรถเกิดความเสียหายได้

ทำไมรถเราถึงเด้งและขับไม่สบาย

โดยปกติ สองสาเหตุหลักๆที่ทำให้รถเกิดอาการกระเด้งไปมาและขับไม่นุ่มนวลคือ ยางรถยนต์และช่วงล่าง เนื่องจากยางรถยนต์เป็นอุปกรณ์หลักที่เชื่อมต่อเรากับถนนโดยตรง การที่ยางมีปัญหาอาจทำให้การขับขี่สะดุดได้ ยางรถที่มีปัญหามีสองสาเหตุคือ

1. ลมยางมากเกินไป การที่ยางรถมีลมบรรจุมากเกินไป จะทำให้ยางไม่สามารถดูดซับแรงกระแทกจากถนนได้ เหมือนล้อสเก๊ตบอร์ดที่มีความแข็งกระด้าง
2. ยางรถยนต์ผิดรูป 

ช่วงล่างเป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการกระโดดของรถได้เนื่องจากหน้าที่หนึ่งของช่วงล่างคือการดูดซับแรงที่มาจากถนนไปยังรถยนต์และคนขับ การที่ช่วงล่างรถยนต์มีปัญหาเกิดได้จากหลายสาเหตุคือ 

1. โช๊คอัพมีปัญหา เนื่องจากโช๊คอัพทำหน้าที่เชื่อมต่อระหว่างช่วงล่างของรถยนต์และตัวรถยนต์ การดูดซับแรงกระแทกจากตัวถนนผ่านของเหลวไฮโดรลิกซ์จึงเป็นหน้าที่หนึ่งของโช๊คอัพ เมื่อโช๊คอัพมีปัญหา เราจึงสัมผัสได้ถึงแรงกระแทกโดยตรง
2. ช่วงล่างรถไม่ได้รับการหล่อลื่นที่มากพอ ช่วงล่างรถยนต์ต้องการการหล่อลื่นเพื่อให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ การที่น้ำมันในช่วงล่างรถยนต์ไม่พอหรือถูกเจือปนจากสิ่งสกปรกอาจทำให้ทำงานดูดซับแรงกระแทกจากถนนได้ไม่เต็มที่
3. ผ้าเบรคหรือจานเบรคมีปัญหา ปกติแล้วการการเหยียบเบรคแต่ละครั้ง ผ้าเบรคจะเสียดสีกับจานเบรคทำให้เกิดแรงเสียดทานซึ่งจะทำให้รถมีความเร็วช้าลง แต่ในกรณีที่ผ้าเบรคหรือจานเบรคมีปัญหา แรงเสียดทานในที่นี้จะมากขึ้นทำให้คนขับรถรู้สึกได้ถึงแรงสั่นสะเทือนมากกว่าเดิม

อาการรถกระโดดหรือไม่มั่นคงขณะขับเป็นอาการที่อันตรายและควรได้รับการตรวจสอบโดยช่างที่ชำนาญ เนื่องจากแรงกระแทกที่มากกว่าเดิมจะทำให้ช่วงล่างและตัวเครื่องยนต์ได้รับความเสียหายมากขึ้น

เสียงแปลกๆขณะขับรถ

การมีเสียงรบกวนขณะขับรถนั้นสาเหตุส่วนใหญ่มาจากช่วงล่างรถยนต์ การยกรถขึ้นลิฟต์เพื่อตรวจสภาพสามารถทำได้ แต่เสียงบางเสียงนั้นเราสามารถรู้ต้นตอก่อนเอารถเข้าอู่ได้

• เสียงก๊อกแก๊กขณะลดความเร็ว เมื่อเราเบรครถ น้ำหนักรถทั้งหมดจะถูกเทมาส่วนด้านหน้า ซึ่งสาเหตุส่วนใหญาจะมาจากโช๊คอัพหน้า ในกรณีนี้สิ่งที่ควรทำอันดับแรกคือการเช็คมีน้ำมันรั่วซึมหรือไม่ เพราะโช๊ครั่วจะทำให้เกิดการฝืดของลูกสูบจนเกิดเสียงได้ อีกสาเหตุหนึ่งที่เสียงก๊อกแก๊กเกิดขึ้นได้ขณะเบรคคือ ผ้าเบรคล้อหลังมีปัญหา 
• เสียงก๊อกแก๊กเมื่อรถลงหลุม โดยส่วนมากเสียงก๊อกแก๊กที่เกิดขึ้นขณะขับรถลงหลุมเกิดขึ้นได้จากโช๊คอัพ เนื่องจากโช๊คอัพเป็นตัวเชื่อมระหว่างช่วงล่างของรถและล้อรถยนต์ ดังนั้นโช๊คอัพจึงมีผลกับความนุ่มนวลในการขับ 
• เสียงก๊อกแก๊กเมื่อขึ้นเนิน เสียงก๊อกแก๊กจากการขึ้นเนินเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ แต่ที่พบบ่อยคือลูกหมากต่างๆที่เป็นข้อต่อ (joint) ลูกหมากที่หลวมจากการใช้งานสามารถทำให้เกิดเสียงขณะขึ้นเนินได้ การเช็คสามารถทำได้ด้วยการยกรถขึ้นลิฟต์และลองเทสลูกหมากขึ้นลง หากลูกหมากหลวมหรือชำรุดจริงจะสามารถรู้สึกได้ด้วยมือเปล่า
• เสียงก๊อกแก๊กเมื่อเลี้ยวรถ เสียงรบกวนขณะเลี้ยวรถเกิดขึ้นได้หากเบ้าโช๊คอัพมีปัญหา เนื่องจากซีลของตัวเบ้าโช๊คอัพอาจจะแตกหรือชำรุด ทำให้เราได้ยินเสียงบดขณะกำลังหมุนพวงมาลัยได้ 
• เสียงก๊อกแก๊กคล้ายเหล็กชนกัน เกิดขึ้นได้ถ้าหากบู๊ชปีกนกมีปัญหา จากการที่บูชแห้งและแตกทำให้ทุกครั้งที่ล้อรถยนต์เคลื่อนที่ขึ้นลง เราจะได้ยินเสียงคล้ายเหล็กกระทบกันเสมอ บูชปีกนกที่เสียยังทำให้รถยนต์สั่นขณะขับที่ความเร็วสูงอีกด้วย นอกจากนั้นสปริงที่ถูกติดตั้งในตำแหน่งที่ไม่เหมาะสมยังเป็นอีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เราได้ยินเสียงนี้

อาการของโช๊คสตรัทรั่ว